The Good Wife's Guide

En son izlediğim bir belgeselde, kadın kendine harika bir mutfak önlüğü alıyordu.
Üzerine deryik'in son yazısı tuz biber ekti, aklımdaki bu yazıyı yazayım dedim.

Yukarıda gördüğünüz “the good wife’s guide” 1955 yılından. Daha net okuyabilmek için linki tıklayabilirsiniz. Maddeler gerçek üstü gibi gelmişti okurken, ama sonra üzerine biraz düşününce, hiç de değil. Şu an hala bunları düstur edinmiş hatun kişiler var. Hem de daha geliştirilmiş hallerini.

Benim durumumdaki gibi, etrafınızda yoksa eğer, kadın bloglarına bakmanız yeterli. Erkeğinizi elde tutma ipuçları. Yukarıdaki zamazingoyu günümüze uygulamak mümkün. Bir özet geçeyim.

The Good Wife's Guide, 2010

Yemeği bir akşam önceden hazırla. Tanrım ya o geldiğinde yemek hazır olmazsa?! Aynen yukarıda söylediği gibi “Most men are hungry when they get home and the prospect of a good meal is part of the warm welcome needed.” Bu işi sevmiyorsan da, sevmeyi öğren, hayatının geri kalanının büyük bir kısmı mutfakta geçecek, alış. Bunun için de; ankastreler, şık mutfak gereçleri gibi şeyler edinmekle başla. İşini kolaylaştıracak bilumum aleti satın al. Hem hamur yoğur, hem manikürün bozulmasın, bunu esas al. Hey bu işi hafife alma; “kalbine giden yol…” Organiksin, not et bunu lazım olacak. Bu dönemin modası bu, ona göre. İçinden üç kere “sağlıklı beslenmek” de, aferin. Öyle hep et, kurufasülye falan olmaz, sıkıcı ve garip sebzelerle farklılık yarat. "Biz brokoliye bayılırız" ailesi. Manavda falan pahalı sebzeleri tercih et. Aş kendini. Adını bilmediğin bir ülkeden ithal, nasıl pişeceği meçhul sebzeler alarak onu da zengin et. Saksıda dereotu yetiştir. Kocanı kötü besinlerle beslemek istemezsin. Hem bak bu ilerde kafasına kakmak için de bir koz senin elinde, “bir günden bir güne…” diye başlayan uzun nutuklar atabilirsin. Devamını “saçımı süpürge ettim…” diye sürdürebilirsin. Unutma bunlar çaresiz ev kadınlarının ortak dili. Ne kadar çabuk öğrenirsen, o kadar iyi. Ayrıca "ay hiç beceremem şekerim" elektriği vereceksin. Hani ilkokulda, hiç çalışamadım dediğin sınav için gecelerce uykusuz kalırdın ya, aynı mantık. Veya şimdi eşofman, dağınık saç, spor ayakkabı, "evden öylesine çıktım" imajı için saatlerini harcayanlar gibi. Ev işlerine takık değil gibi görüneceksin ama mükemmel olacaksın, hem şaşıracaklar hem iki kere hayran kalacaklar.

Kendine de dikkat et, gün içinde bilmem ne kadar su, şu kadar yeşil çay. Bir litreden çok, iki litreden az. Yetersiz beslenme ama çok da yeme. 34 bilemedin 36 beden sınırın, yine de kilo alırsan doğumdan falan mazeretin hazır; “beni böyle beğeniyor.” Bir yere not et unutma. Formda kalmak istiyorsan da “masraf çıkarma”, sabahları sizin tarikatın başkanı ablayla pilates yap.

Kremlerin, jellerin bitmeden hemen yenisi ısmarla. 1955’ten bu yana çok şey değişti, kafaya kurdele takmak yetmez bebek. Pratik ol, artık internet alışverişi diye bir şey var, yorma adamı. Aa hesaplı da olmalısın bak, indirimleri takip et, “ek” kartını bilinçli kullan, karttaki puanları harca, bedava kampanyaları kovala, bravo sana. Yaşın geçiyor kırışmaman gerek, onu da sakın atlama, zamanı geldi mi gözaltı kremleri. Yine de çok talepkar olma. Ne derdi annen; “elindekiyle yetinmesini bil”. Bunu günümüze şöyle uyarla; havuçtan krem, salatalıktan maske falan yarat. Bunun için televizyondaki öğle kuşağından veya internetten faydalanabilirsin. Yemekten artan malzemeler hop cilde, mantık bu.

Bütün bunları yap ama yorgun olma. Onu güler yüzle karşıla. Evi hazırla. Unutma, bu konularda iyi olduğun oranda ödüllendirileceksin. Öncelikle senin gibiler tarafından. Gıptayla bakacaklar sana. “Ay nasıl yetişiyorsun şekerim” Zaten asıl önemli olan, hemcinslerinin yaptığı baskı ve koydukları yazılı olmayan kurallar. Onları esas alacaksın. Ve ona gelince; belirli şeylerle ödüllendirecek işte; takı, parfüm, çok cömertse seyahat falan. Kızsal hediyeler. Bunları bonus toplayan mario gibi biriktir, gerektiğinde toplu ödeme yapması için uyar. Bir kız arkadaşına şöyle anlat mesela o anlar; “bla bla yaptı ama gönlümü aldı.” İşte bu içi geçmiş evliler arasında bir şifre ve “hata yaptı ama ödemesini yaptı” anlamına geliyor. Bu hesap, hatanın büyüklüğüyle doğru orantılı sayıda gül olabilir. Sonra “benimki hiç çiçek almıyor” deme. Kendi düşünemezse kapris yap, yoktan sorun falan çıkar hatırlat.

Arada kültürel aktiviteleri unutmayalım. Evdeki recep ivedik entel berk'e dönüşmeli. E bu kimin işi, bildin; tabi ki senin. Onu yontacaksın. Yer yer, tiyatro aktiviteleri, belli filmlere git, ama ev kadını kendi başına gitmez, adamı da sürükle. Unutma, ev hanımı kültürlü olur, ilerde çocuğunuzu kurs kurs gezdirirken bunlar hep lazım olacak. Kızımız Biriçimsu piyano çalıyor, at biniyor, hatta yetmedi devekuşuna geçti. Bunlar hep gurur vesilesi, o yüzden o kütükten bir sanat eseri doğurabilmek için, onu da biraz yontman gerek. Çocuğun notları 90'dan 80'e düştüğünde tutacağınız öğretmeni seçmek için donanımlı olman gerek.

Bak ne diyor yukarıda, soğuk aylarda şömineyi falan hazır etmeli. E şimdi farklı durum ayak uydur, evi bile ısıt, gerekirse kendini yak ama bunu ihmal etme. Sakın! Gerektiğinde ondan önce yatarak yatağı ısıt, gerektiğinde sıcak su torbası yap, ona iyi bak. Hastalanırsa, "ah çocuk gibi çok nazlanıyor" geyiğini illa ki yap ve "bensiz yapamaz bu"yu da ucuna ekle. Neydi atasözümüz: “Yuvayı dişi kuş yapar.” Unutma. Hani vardı ya reklam, mutlu kadınlar delirmiş bir halde şarkı söylüyordu “evimde mutluyum beeen” Hayır canım, tabi ki senin hayatın “monoton” değil, kim demiş? Hatta çok “yoğunsun”. Bu cümleyi içinden tekrar et, mantra yap, kendin de inan. Seninkinden farklı bir yaşam seçen hemcinslerine hep bu mesajı ver; “bilmemkimgillerin oğlu evleniyor, ajandama yapılacakların listesini yazdım” falan de. Yani sen de en az onun kadar önemli bir şey yapıyorsun, hatta daha önemli. Gece yatarken ertesi günkü işleri planlayarak kendini hipnotize et ve yorgunluktan uyuyakal. Çok bunalırsan, perdenin desenlerine dal git, hatta üşenme kalk yıka ütüle, olmadı nevresimlerde hayatın anlamını ara, bornozların kokusunu içine çek, halılarında tarzını yansıt. Bul işte bir şeyler. Bugün kendin için bir şey yap, bir çılgınlık yap ve yumuşatıcını değiştir mesela. Veya her hangi bir “marjinal” mutfak objesine histerik bir tutku falan duy. Ne yap ne et onu aldır. –fiile dikkat, al değil, aldır, hani bir reklam vardı yine; “beni otomobillendir” işte öyle-

Zaten söylememe gerek yok, bütün dekorasyonun kendi zevkine göre olması, seni “yansıtması” için elinden geleni yaptın mutlaka. Sen seç hepsini ve “her şey istediğin gibi olsun dedi” diye girdiğin ortamlarda gururla paylaş. Anlaşıldı mı?

Onu gördüğüne sevin! Evet! İşin bu senin! Yukarıya dikkat; bak ne diyor: Let him talk first- remember, his topics of conversation are more important than yours. İşte bu kadar. Onu rahat ettir. Bunu da fark ettirmeden yap. Gözüne sokma yani olmaz. Baskı hissetmesin. “Dört dörtlük” ol. Kendi sorunlarını kendine sakla veya kuaförüne anlat. Ya da nadiren senin gibi evli kadın arkadaşlarınla buluş, buluş dediysem ev ziyaretleri veya bir kahve içimi. Ve o eve dönmeden eve dönmüş ol, asli görevlerini unutma. Sorun dediysem, sakın kulağına küpe olsun; "kimse yoğurdum ekşi demez." Kendi evliliğinden bahsetmeyeceksin, sorun mu o ne ki, senin hayatın mükemmel, bahsetsen de "bir arkadaşım anlattı" sendromuyla paylaşacaksın. Kuaför ve alışveriş başlıca "outdoor activity" senin için. Alışveriş diyerek geçme, indirimler takip edilecek, en yeni alışveriş tapınakları belli sıklıklarda ziyaret edilecek, kampanyalar, yeni açılan yerler kaçırılmayacak. Bu arada evin patronunun verdiği elektriğe göre, yer yer bonkör yer yer tutumlu davranılacak.

Romantizm! Mutlaka "evliyiz ama biz hala aşığız" mesajını vereceksin. Bunun için yapman gereken şey basit, evdeki malzemelerle bile olur: mum! Evet. İki mum yakmak, loş ışık, belki şarap, saçma saçma birbirinizin gözlerine bakıp, tanıştığınız gün kim ne giymişti gibi şeyleri anmak evlilikte romantizmin gereklerinden. Bu anları mutlaka fotoğrafla. Kendin için değil, unutma hiç bir şeyi sadece kendin için yapmayacaksın, "çocuklarınız için" İlerde bakıp "annemiz babamız ne mutluymuş" demeleri için yap bunu. Ve bunları facebookla duyur; "balayımız" , "evlenme teklifi ederken" gibi acaip albümler yap, bunlar yıldönümlerinde güncelle ve status olarak da bunları yazarak herkese ilan et. Hatta tek başına isim bile alma, ben-kocam-soyadımız şeklinde hesap aç.

Dergileri takip et, tarifleri biriktir, mutfakta da harikalar yarat, yanılma payın yok sakın ha. Bazen “eline sağlık” diyebilir, tabi yemek yeterince iyiyse. Asla sadece emeğin takdir görmesini bekleme, emek yetmez; mükemmel olacaksın sen! Hatta “mutfak masrafından arttırıp” para bile biriktireceksin. Zorlanmayacaksın korkma, kendini bildiğin zamandan beri arkadaşların sokakta düşüp kalkarken sen hanım hanım bir kız olarak evcilik oynamayı tercih ettin, şimdi ektiğini biçeceksin. Barbi’ydi senin idolün! Ondan iş bekleme, hayatı paylaşmak falan unut bunları, seninki bir tür şirket. En fazla Amerikan filmlerinde gördüğün, sen mutfaktayken, salataya yardım etme sahnesini yaşarsın, o bile çok sana. Bunları yap ki, eve koşar adım gelsin. Seni sevdiği için falan değil, kaçıncı yüzyıldayız, bu bir yarış, ev mükemmel olsun ki, o da seni seçsin. Seni seçerek seni onurlandırsın. Aferin anladın.

Bir de bu dönemin modası; sürpriz yapmak, şaşırtıcı olmak. Beklenmedik şeyler. Ne bileyim işte, çok yaratıcı olmana gerek yok, sevdiği bir yemektir, arkadaşlarını eve davet etmektir falan öyle şeyler. Ya da en fazla cebine notlar falan koymak. Öyle abart ki, ofiste post it görünce, seni hatırlasın. Sen de kendi dünyan çerçevesinde onu ödüllendir. Gömleklerini hep ütüle mesela. Öyle iyi ol ki, "benden başkasının ütüsünü beğenmiyor caanım" desin.

Modayı takip et ama masraflı olma. Birkaç hobi edin kendine ama sakın bunlar yelkencilik, satranç, yamaç paraşütü falan gibi şeyler olmasın. “Evli barklı kadın”sın sen unutma, ahşap boyama olur, takı olur, en fazla bir hovardalık yapar seramikle ilgilenirsin, o kadar. Bu konuda da gündemi takip et, nasıl annen zeki müren kirpiği örneği için çabalıyordu, sen de yapacaksın bunu. Baktın herkes topraktan tırtırbitör yapımı dersleri alıyor, ne yap et sen de al. Spor yapacaksan bile, illa ki fitness amaçlı olacak. Sınırını bil ve aşma. Eve koşu bandı gibi çözümler düşünebilirsin. Sadece kendin gibilerle görüş, çemberin dışına çıkma ve onlarla yarış, birbirinizi aşın hep. Kazara çalışma hayatı deneyimi yaşasan bile, -ki bunu da yine hobi düzeyinde yapacaksın- sakın evi ihmal edeyim deme.

Yine bu günlerin moda bir mevzusu var; geri dönüşüm. Şimdi geri dönüşüm dediysek çok fazla bilinç beklenmiyor senden. Korkma. O erkek işi. Ülkede plastik geri dönüşümü durumu, çöp ayrıştırmak, atıklar, nükleer santraller gibi konulara kafa yormana gerek yok. Kafa yormak demişken, siyasi mevzularda da “üç çocuk yapın” üzerinden, seni ilgilendiren mesajları al, ufak tefek zam haberlerinden enflasyon hakkında ahkam kes arada, gerisine karışma, kime oy vereceğini falan sen bilmezsin, beyin bilir zaten. “Biz bilmem kimi destekliyoruz” diyeceksin, unutma simbiyotiksiniz.

Geri dönüşüm diyorduk; yapacağın şey basit, kilometrelerce öteden bir sürü yakıt harcayarak gelse bile adı “organik” olan kozmetikleri tercih edeceksin. Ve daha önemlisi; evdeki her şeyden başka bir şey yapacaksın. Bunlar kesinlikle birbirinden alakasız ve saçma olacak. Aa, senin o yaratıcı insanlardan ne farkın var; adına da tasarım diyeceksin. Örnekliyorum, pet şişeden gazetelik, kutu koladan çanta, çöp torbasından kitaplık, sigara paketinden bardakaltlığı, şişe kapaklarından kolye… Bak bir sürü örnek var. Yapabilirsin!

Bunlara nasıl yetişeceğim diye sorma, zamandan bol neyin var ki? Boş zamanın çok senin. Yetişemediğin yerde “kadın” alırsın. (O yardımcı ablalara neden “kadın” denir sahi?) Oh dört koldan temizlersiniz. Evin tanrısının toplamda 3 saat ve onu da aynı koltukta oturarak –tabi ki çünkü çalıştı geldi, yorgun, dinlemesi gerek- vakit geçirdiği evin her köşesini pırıl pırıl yapmalısın. O elinde kumanda maç izliyor olabilir, kendi geğirme sesinden seni duymuyor bile olabilir, hemen bir önceki maddelere dön, “onun anlattıkları daha önemli”, derhal gülümseyen bir ifade takın ve tvnin önüne attığı çorabı kirli sepetine alfabetik sırayla yerleştir. Ha televizyon demişken, gün içinde izliyorsan bari faydası olsun Derya Baykal izle, sınıf atlayasın varsa, Martha teyzene takıl. Gündemi takip et, senin gündemin diziler, yoksa arkadaşlarının sohbetinde sınıfta kalırsın.

Kitap okuyacaksan, dizinde battaniyen, yanında kahven, ev içinde bir konsept yarat ve dışına çıkma. Tabi öncesinde işlerini bitirmiş ol ve bunu “dinlenmek” için ayırdığın vakitte yap. Kitabın da aklını çok yormasın, bestsellerları takip et, hem diğer “evli” arkadaşlarınla konuşacak bir şeyler olur, hem de aklını asıl düşünmen gereken şeyler yerine onlarla meşgul etmemiş olursun tamam mı? Naz, niyaz, ağırdan satma mevzularına hiç girmiyorum, işini bildiğine eminim. "Zamanında peşimden çok koştu" diyebilmeni sağlayacak adımlar at. Olmadı git kendine bir cosmopolitan al, en sevdiğin kahveni “yudumlarken”, öğretileri yaşamına adapte et. –kullandığımız fillere dikkat, kahve içmek değil, yudumlamak-

İşte bütün bunları mükemmel bir şekilde yaptıktan sonra, neredeyse mükemmel kadın olacaksın! Ve o zaman eskilerin “ev hanımıyım” diyerek geçiştirdiği o şeyi üstü kapalı söylemek yerine, vurgulayarak söyleyebileceksin, sen müdür karısı olma vasfını göğsünü gere gere taşıyacaksın, çok sıkıştığında “her başarılı erkeğin arkasında…” kartını kullanacaksın.

Sakın “nasıl, neden ve ne uğruna var olmak istediğin” gibi detaylar üzerine kafa yorma. Birey olmak gibi amaçların yok, çıkar aklından. Aslında senin bir amacın da yok. İlk gençliğin boyunca, baban karar verdi her şeye, şimdi de hayatının bir bölümünü bir erkeğe endeksli yaşayacaksın, sonra çoğalacaksınız, “ona iki çocuk verdim” başlığı altında, yaşamının geri kalanını başka bir kaç canlıya –evlat önce gelse de, kocanın pabucu dama atılmayacak unutma- adayarak geçireceksin. Yukarıda da söylendiği gibi; a good wife always knows her place.

İşte, Good Wife’s Guide 2010.

Başta belgesel demiştim; işte belgeseldeki kadın üzerinde “sexy women have messy kitchens” yazan bir önlük alıyordu kendine. Gülen, mutlu, bir sürü çocuğuyla kocaman bir evde şen şakrak yaşıyordu. Karman çorman. Yaşayan bir ev. Capcanlı. Dağınık bir evde yaşanmışlık vardır çünkü, evi temizlemek ruhunuzu temizlemekle aynı kapıya çıkmaz, veya evini düzeni oranında düzenli değildir hayatınız, geleceğiniz.

Ben mi? Ben dağınık mutfağım, yarım battaniyem, benden iyi yemek pişiren sevgilimle çok mutluyum. İyi ki, birbirimize beklentiler listesi sunmuyoruz ve tabi hayal kırıklığı da yaşamıyoruz ve iyi ki, bu alışveriş hallerinden uzak bir yaşam kurduk.